Wmo ervaringen

Wij zijn voorstander van het behoud van hulp en ondersteuning vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). In de wandelgangen kan men al vernemen dat dit traject als mislukt wordt gezien, maar volgens ons is dat niet het geval. In 2015 zijn deze taken aan alle gemeenten uitbesteed, met de gedachte dat zij dichter bij de bevolking staan. In Limburg doen zich immers andere casussen voor dan in Noord-Holland.

Maar om na te gaan of met de Wmo het doel is bereikt, is het van belang om zoveel mogelijk mensen te vragen wat hun bevindingen zijn. Met name in het begin, toen de gemeenten deze taak van de Rijksoverheid kregen opgedragen, was het monitoren over de juiste hulp van groot belang. Ook de controle dat de juiste mensen hiervoor in aanmerking kwamen was een pré. Veel ouderen kunnen veel zelf betalen. Maar voor de mensen die een kleine portemonnee hebben, en zich hier wellicht voor schamen, is deze wet een uitkomst. Men kan dan langer deelnemen aan de maatschappij, waarmee de neerwaartse spiraal wordt gestopt.

Wij hebben een oproep gedaan in het (destijds) Westfriesweekblad naar de ervaringen met de Wmo. De verhalen waren stuk voor stuk schrijnend.  Uit ons onderzoek blijkt dat de Wmo op vele vlakken wordt misbruikt, zowel door gemeenten als door burgers. Het gevolg is dat gemeenten financiële problemen kregen, men in Den Haag zegt dat de Wmo mislukt is en we nu weer terug bij af zijn. 

Gemeenten gingen al gauw merken dat er weinig toezicht op het budget was dat zij voor de Wmo vanuit Den Haag kregen. Het bleek dat zij per jaar hier veel geld aan konden overhouden als niet alle aanvragen werden ingewilligd, ondanks dat men wel in aanmerking kwam. En burgers kregen toch nooit inzage in hoeveel aanvragen niet gehonoreerd werden en wat de reden van afwijzing was.  Zo hield in 2017 de gemeente Hoorn 1,7 miljoen over uit het Wmo budget. Wij ontvingen veel klachten van ouderen die een beroep hadden gedaan op de Wmo, maar van deze gemeente te horen kregen dat het geld op was. Zij moesten het benodigde dus maar op een andere manier zien te verkrijgen. Als men dan vraagt wat er met die 1,7 miljoen wordt gedaan, blijkt dat het voor een ander doel wordt gebruikt, zoals het vernieuwen van straatverlichting. Het argument is dat ouderen dan ook in het donker goed over straat kunnen lopen. Net alsof ouderen ‘savonds op straat gaan wandelen. Hun prioriteit ligt wel op een ander terrein.

Als ouderen uiteindelijk over de schaamte heen zijn en bij de gemeente aankloppen met de vraag of zij huishoudelijke ondersteuning kunnen krijgen omdat bepaalde klusjes te zwaar worden, krijgen zij een keukentafelgesprek. Consulentes kwamen namens gemeenten kijken wat mensen dan nog wel of niet konden. Zij maakten echter misbruik van de onwetendheid van de oudere die een klein netwerk heeft en vaak al behoorlijk vereenzaamt is. Ouderen werden zelfs beledigd, waarna zij aangaven dat ze nooit meer iets met de gemeente te maken wilden hebben. Zij komen in een neerwaartse spiraal terecht, wat kan uitkomen op een crisisopvang, wat weer veel geld gaat kosten.

Ook vinden gemeenten het belangrijk dat ouderen nog naar hun kaartclub of breisoos kunnen gaan. Daarom heeft men de regiotaxi ingevoerd. Via de Wmo kun je voor een klein bedrag van A naar B worden gebracht. Veel ouderen maakten hiervan gebruik, bijvoorbeeld ook als men naar het ziekenhuis moest voor het één of ander. Maar het bleek dat veel ouderen te laat op afspraken kwamen, of wel meer dan een uur buiten moesten wachten voordat zij werden opgehaald. Of de regiotaxi kwam helemaal niet.

In 2018 is al bij gemeenten aangegeven dat de organisatie die deze ritten mag rijden namens de gemeenten boetes uitschrijft bij ouderen die 5 minuten te laat op de plek staan waar zij moeten worden opgehaald. De eerste keer is die boete 7.50 euro, de tweede keer 12.50 euro en de derde keer 22,50 euro. Deze bedragen worden rechtstreeks van de bankrekening van de ouderen  afgeschreven. Een klacht indienen helpt niet, omdat hier niets mee wordt gedaan door deze vervoerder. Maar tot op de dag van vandaag doen gemeenten hier niets aan. De reden waarom deze vervoerder de boetes in het leven heeft geroepen is omdat men te weinig betaald krijgt door de gemeente. Ook nu weer gaat dit over de rug van de oudere die te lang op zichzelf moet blijven wonen. Maar uiteindelijk gaat het op deze manier veel meer geld kosten, dan wanneer men deze hulp wel goed had georganiseerd. Dus ook nu weer was de intentie geweldig, maar werd het doel niet bereikt. Ouderen geven aan geen gebruik meer te maken van de regiotaxi. En ook de vereenzaming ligt weer op de loer. 

Omdat men sinds 2019 de privacywet heeft aangescherpt mogen gemeenten niet meer naar inkomsten van burgers vragen, waardoor iedereen een beroep kan doen op de Wmo. Dit is dan ook veelvuldig gedaan. En zelfs zoveel dat gemeenten de keukentafelgesprekken niet meer aankonden. De centrale overheid besloot om elke aanvrager 2 ½ uur huishoudelijke hulp per week te verlenen voor 19,00 euro per maand. (Dat bedrag hield men ook aan als men daarnaast bijvoorbeeld gebruik maakte van dagbesteding.) Mensen met een hele dikke portemonnee deden massaal hun zwart betaalde huishoudelijke hulpen de deur uit en gingen gebruik maken van de Wmo. Het gevolg was dat in 2020 alle gemeenten in de financiële problemen kwamen. En moest men het geld dat men anders overhield om andere gaten in de begroting mee op te vullen, nu echt gaan gebruiken voor de Wmo die hier niet voor in het leven was geroepen. Door nu aan te geven dat de Wmo mislukt is worden degenen waarvoor de Wmo in het leven was geroepen weer de dupe.

Het rapport Wmo toezicht 2019 bevestigt onze stelling dat deze wet Wmo foutief wordt gebruikt door gemeenten en burgers. Het is dan ook erg vreemd dat gemeenten nu massaal gaan klagen dat zij te weinig hebben gekregen van de Rijksoverheid.  Daarom blijven wij er voor waken dat de Wmo in West-Friesland gebruikt gaat worden waarvoor deze in het leven is geroepen: de kwetsbare burger met de kleine portemonnee. Wij houden u op de hoogte.